Kardamon malabarski

Kardamon malabarski jest byliną kłączową wysokości 2—4 m, z rodziny imbirowatych. Gatunek ten ma 2 odmiany: var. minuscula i var. major. Na skalę przemysłową uprawia się go w Indiach, Birmie, na Półwyspie Indochińskim, w południowych Chinach, Indonezji, na Cejlonie, w Gwatemali i Salwadorze. Po¬chodzi z Indii. Liście lancetowate, do 70 cm długości i do 8 cm szerokości, o krótkich pochwach i małych, tępych języczkach. Kwiatostanem jest długie grono. Kwiaty osadzone są po 3—6 v/ pachwinach wąskich, tępych przykwiatków. Kielich trójzrębowy, korona bladozielona. Pręcików 3, ale tylko jeden zawiera w pylniku płodny pyłek. Owocem jest torebka 3-komorowa, trój- graniasta, podłużnie bruzdowana, żółtawa lub brunatnawa, zawierająca 8—16 nasion (część użytkowa). Nasiona są aromatyczne, drobne, brunatne lub czerwonawe, nieprawidłowego, kanciastego kształtu, nieco zmarszczone poprzecznie, o smaku korzenno-palącym.
Znaczenie gospodarcze i lecznicze. Nasiona odmiany minuscula (uprawianej w Indiach) zawierają 3,5—8% olejku eterycznego, dużo skrobi, tłuszczu i szczawianu wapnia. Nasiona mniej war¬tościowej odmiany major zawierają 4—6% olejku eterycznego.
W Azji używa się wysuszonych owoców do sporządzania środ¬ków do żucia i do aromatyzowania kawy, w Europie — jako przy¬prawy korzennej w piekarnictwie, do produkcji kiełbas i marynat, jako dodatku do potraw, kiszonek i sosów. Olejek eteryczny sto¬sowany jest w przemyśle cukierniczym, konserwowym, tytonio- wym, farmaceutycznym (środek przeciw wzdęciom i nadmiernej fermentacji) oraz przy produkcji likierów.
W starożytnej Grecji, starożytnym Rzymie i średniowiecznej Europie nasiona kardamonu stosowano dla poprawy trawienia, przy bólach głowy, kaszlu, chorobach nerek i jako środek wiatro- pędny. Obecnie farmakopee wielu krajów zalecają kardamon przy astmie i bólach głowy, w celu poprawy apetytu i przeciw wzdę¬ciom.
Rozmnażanie i agrotcchnika. Kardamon rozmnaża się za pomocą kłączy, rzadziej — nasion. Rozstawa sadzenia wynosi zwykle 100 X X100 cm. Roślina nie znosi przymrozków. Pierwszy plon uzyskuje się z 2—4-letniej plantacji, pełny — w piątym roku, po czym produktywność roślin maleje. Plon torebek z nasionami waha się od 1,1 do 2,5 t z 1 ha. Wydatek suchego produktu wynosi 25— —28%, plon nasion — 0,5—1 t z 1 ha.