Konwalia majowa

Konwalia majowa jest byliną z rodziny liliowatych , wysokości 15—25 cm. Nazwa rodzaju pochodzi od greckich słów: convallis — dolina i eirion — lilia. Nazwa gatunku znaczy „kwitnąca w maju”. Konwalia rośnie dziko w Europie, Azji i Ameryce Północnej; uprawiana jest w Europie Zachodniej i USA.
Kłącze konwalii majowej jest długie, czołgające się, rozgałę¬zione, z licznymi korzeniami w węzłach. Liście odziomkowe 2—3, jaskrawozielone, eliptycznojajowate, zaostrzone, o unerwieniu rów-noległym, na długich ogonkach. Kwitnie w maju — czerwcu od’ 3—4 roku życia. Kwiaty zapylane obcym pyłkiem przez pszczoły i trzmiele, ale możliwe jest samozapylenie. Łodyga kwiatonośna z błoniastymi łuskami u nasady, trójkanciasta, u góry łukowato wygięta, zakończona jednostronnym, luźnym gronem złożonym z 6—10 białych kwiatów. Pręcików 6, słupek 1. Okwiat dzwon¬kowaty o 6 odgiętych ząbkach. Owocem jest kulista jagoda bar¬wy pomarańczowoczerwonej. Nasiona kulistojajowate, jasnozie¬lone. Masa 1000 nasion 20 g.
Wszystkie części rośliny zawierają glikozydy nasercowe (kon- walatoksyna, konwalozyd, konwalatoksol, konwalamaryna i in.), flawonoidy, saponiny, olejek eteryczny, asparaginę i inne substan¬cje czynne biologicznie. Działaniem leczniczym odznaczają się gli¬kozydy zbliżone budową chemiczną do glikozydów naparstnicy, a pod względem aktywności podobne do strofantyny (zawartość glikozydów około 0,1%).
Preparaty konwalii majowej (nalewka, wyciąg suchy, Korgli- kon, Konwallatoksin, Konwazid) * stosowane są do leczenia cho-
W Polsce ziele konwalii wchodzi w skład mieszanki ziołowej Cardiosan, służy do otrzymywania wyciągu suchego (drażetki Convafort), do izolowania konwalatoksyny i oczyszczonego zespołu glikozydów oraz do sporządzania Tincturae Convallariae, która z kolei wchodzi w skład preparatów płynnych Cardiol, Kelicardina, Neocardina i Guttae cardiacae.
Preparaty konwalii wolno stosować tylko na zlecenie lekarza.
Chińskie lecznictwo ludowe stosowało od najdawniejszych czasów korzeń konwalii majowej w chorobach sercowo-naczyniowych. Naukowa medycyna stosuje konwalię od 1881 r. .
Konwalię jako roślinę cieniolubną uprawia się w sadach lub pod osłoną lasu, na wilgotnych, lekkich, luźnych, żyznych glebach. Rozmnaża się ją za pomocą kawałków kłączy (długości 5—8 cm) z dobrze wykształconymi 1—2 pączkami wierzchołkowymi. Przed sadzeniem stosuje się 20—40 t obornika lub kompostu na 1 ha. Kłącza sadzi się wczesną wiosną lub jesienią na głębokość 3—4 cm w rzędy odległe o 50—60 cm. Pielęgnowanie po¬lega na spulchnianiu i odchwaszczaniu gleby.
Zbiór przeprowadza się na początku kwitnienia, ścinając nożem lub nożycami grona u samej nasady (surowiec drugiej jakości) lub obrywając ręcznie same kwiaty (surowiec pierwszej jakości). Surowiec suszy się rozpostarty bardzo cienką warstwą w suchych, wietrzonych pomieszczeniach lub w szopach, często mieszając, albo w suszarni w temperaturze 60—70°C. Pakuje się go, utłacza- jąc, w worki lub bele. Okres przechowywania — do dwóch lat.